7.06.2010

istiridye (fr:huitre, ing:oyster) yeme sanati ve bigorneaux- bigorno-( deniz salyangozu), bretagne bolgesi istiridyeleri







Sonunda Bretagne bolgesini ziyaret edebildik, eskiden keltlerin yasadigi bu bolge hala otantik havasini koruyor. Fransizca yaninda broton dili de konusuluyor ve her yerde iki dilde  yazilmis tabelalar.  Jan Loup bizi evinde agirladigi gibi bolgeyi de gezdirdi. Ne zamandir istiridye ciftligine gitmek istiyordum, isabet oldu, buyrun beraber gezelim. Jan Loup bir bacagi aksayan dev gibi gurultulu konusan herkese satasan komik ve arkadas canlisi bir insan. Beraber gecirdigimiz 4 gun gastronomik ve sarapsal caidan bizi cok mutlu etti. Kocaman sofralar, guzel yiyecekler, kahkahalar hepimizin ortak arzusu. Jan Loup'ya albay diyoruz cunku askeriyeden ust kademeden emekli mayin imha uzman dalgici kendileri, savas bolgesi Mans denizinde cok is yapmis, bacagi hafiften mayina kaptirmis. 






Aklima Kiyi Koy'e gitmisken donuste ugradigimiz balikci kasabasi geldi, deniz levregi diye bir suru balik alip sonradan ciflik levregi oldugunu ogrenmistik. Neyse buradaki yengec ve istakozlar denizden ancak istiridyeler ciftlik uretimi.



Solda denizin icinde gorulen hatlar istiridyelerin buyume merkezleri, bebekken havuzda tutuluyorlar. Kuresel isinma ile birlikte denizin sicakligi da artigindan,  istiridye nesli tukenme tehlikesiyle karsi karsiya.









Dukkanda cok sevimli bir kadin, arzu ettiginiz kadar istiridyeyi adam basi ya 6 yada 12 tane olmak uzere birer birer secip paket yapiyor.


 
Istiridyeleri ikiser ikiser alip el cabukluguyla birbirine vuruyor, cikan sese gore iyi olanlari ayiriyor. Gerci hepsini koydu torbaya zaten suyun icindeler, canlilar hala.


Soldaki arkadaslar bigornaeux, sagdaki dukkanda yapilmis pate'ler, corbalar, rillette'ler (ekmege surulecek kivamda ezmeler)


Istiridye icerdigi yuksek minerallerle son derece faydali, hazmi kolay az kalorili ve sahane tadli bir deniz urunu. Denizden babam ciksa yerim lafi en cok Fransizlar icin soylenmis galiba. Turkiye'de de yerel olarak pina, kabuklular, deniz kestanesi yenir ama burda ne cikarsa yeniyor ve heryerde bulabiliyorsunuz, ticareti yapiliyor. Istiridye soguk denizlerinde yetisiyor. Istiridye uzmanlari kesinlikle cig ve  kendi suyunda ve cigneyerek yenmeli dese de limon sikip yada ice kiyilmis sogan ve sirke ile hazirlanmis bir kasik sosla lupleterek de yiyebilirsiniz. Istiridye taze yenmeli yoksa son derece zararli olabilir. Bazi sefler sampanyali, truflu filan pisiriyor ama cig tadinin yerini hicbiri tutamaz. Cig istiridye yanina cavdar ekmegi ve tereyagi soslarin yaninda mutlaka servis edilir. Hafif tatli bir beyaz sarapla genellikle muscadet, aligoté, chardonnay yada chablis ve butceye uyarsa sampanya ile sereflendirilir.  Cocukken annem bize karides pisirince, bunu goren sevgili komsumuz Zehra teyze, tuvalete kosmustu bu bol bacakli bocege benzer seyi nasil yiyorsunuz diye, ah birde istiridyeleri gorse bize ugramaz herhalde.



Bigorneaux (deniz salyangozu diyelim) ; deniz cekilince kiyidan toplayabiliyoruz, Leonardo bayiliyor bu ise. Kekik, sogan, defne yapragi ile 20 dk haslaniyor, soguyunca ozel civiye benzer ozel catallariyla icinden cikarilip ev yapimi mayonezle yeniyor. Bu sefer deniz kiyisina tatile gidince cevreyi bir kolacan edin, orada yasayan insanlarla konusun, mutlaka bilmediginiz kabuklular kesfedeceksiniz.




Duz istiridyeler Bretagne bolgesine ozgu, daha buyukce eti ve yumusak tadiyla cok lezzetli. Sagdakiler bizim oranin istiridyeleri daha cukur ve yamuk yumuk. Istiridyeler buyuklugune gore numaralandirilmis genellikle orta buyuklukte bir istiridye 2 yada 3 numara.


Francois blogda yer almak isteyince bu fotografini uygun gordum Kazanova'nin bir numarali sirri istiridye yemesiymis, ikinci sirri romantizmi. Eminim istiridye kalp, Kazanova'nin bile aklina gelmemistir:)

23 yorum:

NzN dedi ki...

denizden çıkan milyon tane şeye bayılmama rağmen şu istridyenin tadına bir türlü alışamadım.
ama buradan bakınca pek leziz duruyorlar...
deniz salyangozunu da duymamıştım bak daha önce. bir sonraki fransa seyahatinde denenmesi gerekenlerin arasına eklemeli :)

zarpandit dedi ki...

yok bu posta daha fazla bakamayacağım :D balık kırmızı et gibi ürüncükleri zaten zor yerken bunlar beni ne hale sokuyor sen düşün :DD beste ya sen hep peynirden ekmekten tereyağdan ve çikolatadan bahset :) birde macaron :) benim Fransa diyince aklıma hep bunlar geliyor inan bazen ağzımı şapırtdatmaya başlıyorum :)

Narince dedi ki...

Beste labadaların sarmasını anneme sordum iyice. Sakın haşlama, kaynamış suya şöyle bir batır, çevir, hemen soğuk suya al. İçini de istediğin gibi, bol soğan, pirinç, az bulgur, nane, tuz, karabiberle iç hazırlayıp kavur, az suyla biraz pişir. Yani labadalar sadece yumuşayacak, iç ise ön pişirme yapılacak. Ben çok seviyorum sarmasını. Yalnız bu ot buralarda acıdı artık dedi.Anneciğim, bir pişirimlik dondurucuya atmış, sardığında yollayacak bana. Çerkeş'e yakındır köyümüz. Kızılcahamam'da, şimdi kimsemiz kalmadı ama fırsat yaratıp gidiyoruz. Kapısını açacak bir evimiz var.
Şimdi dönüp yazını okuyayım.
(Bu arada hamile deniz kızı kafamda sorular uyandırdı. Acep?)

yaban dedi ki...

Ben de istiridyeyi hayatım boyunca merak ettim.. Sonra burada pazarda görünce denedim hemen. aynen anlattığın gibi çiğ istiridyeyi açıp veriyordu pazarcı, üstüne limon sıkıp yuttum. Büyük konuşmamak gerek ama son oldu benim için o. daha evvel Paris'e gittiğimizde de çeşit çeşit kabukların büyüsüne aldanıp bir tabak kabuklu bir şeyler yemiştim. Hatta bazılarının içini topluiğneyle çıkartmak gerekiyordu. hah senin dediğin gibi çiviye benzer bir şey aslında.. sonra deniz kokusu duymak bile midemi kaldırmaya yetiyordu artık. Bir tek ve sadece salyangozu beğendiğimi söyleyebilirim o da yeşil sosu hatırına. Aslında belli bir yaştan sonra deneyince insanın yeni tatları sevmesi çok zor oluyor. Yoksa midyeyi gayet güzel bayıla bayıla yiyoruz.

Nihan dedi ki...

ben deniz ürünlerine bayılırım.beste bloguna uğrayınca yarın şunu alayım,bunu pişireyim diye plan yaptığımı farkettim.

alis dedi ki...

Sözkonusu yeni birşey denemekse gayet açık görüşlüyümdür ve deniz ürünlerine ayrı bir zaafım var, istiridye de çok övüldüğü için merak ediyorum. Fakat çiğ yenmesi kafamı kurcalıyor. Hani midyeyi, denizden çıkan diğer kabukluları falan kırınca kötü bir kokusu olur ya, istiridyede yok mu öyle bir koku?

OiP dedi ki...

Deniz mahsüllerine bayılırız eşimle. Ama istiridyeyi denemedik hiç... çiğ olmasından mıdır nedir bilmem elimiz varmamıştı. şimdi bu yazıdan sonra ilk fırsatta denerim:))
eşinin pozu çok güzelmiş:)

Zehra Gürgen dedi ki...

Beste istiridye hiç yemedim, aslında Avrupa'da yenen pek çok deniz ürününü tatmadım.Mesela deniz kestanesi,yılan balığı,vb..merak ediyorum hemde çoook.Hele senin ağzından dinleyince mutlaka yemeli ve denemeliyim dedim tekrar. Kocam sabah kalksında istiridye bulalım Fethiye'de :))

Selen dedi ki...

Beste'cim, her yemek tavsiyene acigim ama istridyeyi cig cig sen bile yediremezsin bana.
Mr.Bean'i hic sevmem ama onun istirdye macerasi geldi simdi gozumun onune, kesin onun gibi tepki veririm denesem.

didem dedi ki...

Beste,
Fotolar ne kadar canli gitmis kadar oluyorum bakarken. Ne guzel detayli anlatmissin bilgim oldu sayende.Ben pek cig bisi yiyemiyorum maalesef, mesela bunca insan yerken sushi'lere uzun uzadiya bakinca ayip oluyor ama bogazimdan gecmiyor birturlu. Salyangoz yemem, herhalde mucize gibi bisi olurdu. Biz Seattle'da oldugumuz icin somon diyarindayiz bir nevi. Bolca somon yiyoruz. Denedigin ilginc seyleri yazmaya devam et...Gercekten enteresan..Sevgiler,Didem

beste dedi ki...

Nzn-Sana pisiririm o zaman :) benimki ilk tadista askti! belki bigorneaux'lari seversin, sevgiler.

zarpandit-Bazi insanlar senin bayila bayila yedigin rokfor'ada benzer tepkiyi veriyor aslinda:) neyse ben yazinin basina zarpandit bakma sen diye uyari koyayim:)))

Narince-Hah gozunu seveyim iste puf noktasi, annecigine cok cok selamlar mutlaka deneyecegim hatta yazarim belki:) yok peri kizi tilsim olur belki bakalim hayirlisi!

Yaban-Bende hep merak etmistim okudugum kitaplardan ilk tadista bayildim. Ben iste tamda o deniz kokusuna iyot iyot bayiliyorum. yasla mi ilgili sence bilmeme ben gene kulturel sartlanmalar diyorum yoksa denedigin ve sevdigin ucuk baska seyler vardir bir dusun bak! tad konusu ilgnc ustune bir yazi yazmali, sevgiler

Nihan-Istah aciyor blog ne guzel :) afiyet seker olsun.

Alis-Kokusu iyotlu mis deniz kokusu dusununce bile agzim sulaniyor, kotu kokarsa zaten bozulmus demektir ve asla yenmez. Bizim cocukken sahilde bulup actiklarimiz kotu kokardi onlar olmus olurdu cunku. Midyelerin kokusunu hatirlayamadim ama guzel kokmasi lazim canli ise!

OIP-Bak sen dener seversin gibime geliyor OIP:) biraz kitsch ama idare et artik belki sana malzeme olur:))

Zehra-Deniz kestanesi canakkale, ayvalik, bodrum civarinda yenir en tatmistim, yilan baligini da Bafa golu kiyisinda bir restoranda yedim, istiridye hic gormedim ben Turkiye'de varligindan supheliyim nede olsa soguk deniz lazim ama vardir belki haberdar et:)Orada karides boldur, ben karides dolu bir magaraya dalis yapmistim, seffaf guzelim karideslerin hayatinin bir tabakta son bulmasi kalp burksa da cok lezzetliler:)

Selen- Hahaha tama canim pisiririm merak etme az sampanya az tereyag mis gibi olur:) Merak ettim belki bulurum o sahneyi!

Didem-Aslinda bende 2 sene salyangoz yemegi reddettim fikir olarak feci geliyordu. Benim oglan pek sever 1,5 yasindan beri yiyor. Birgun dur ben sunu bir deneyeyim dedim hani bol maydanoz ve sarimsakli olani o gunden beri severek yiyorum. Somona da bayilirim ne sanslisin. Postumu begenmene cok sevindim, sevgiler

Selen dedi ki...

Buyrun efendim:
http://www.youtube.com/watch?v=CQYoz-Cac4o

aslinda karidesin ve bu tur deniz canlilarinin yakalanis seklini iyice ogrenmek lazim. Ciftlik urunuyse, yada anlattigin gibi kumsala vuranlar toplaniyorsa guzel. Cunku genelde karidesi falan dibi tarayarak yakaliyor balikcilar ve bu avlanma metodu denizin butun dip yapisini olduruyor, mercanlari, sungerleri kopariyor, kiriyor. Onune ne gelirse supuruyor. Pek cok canli aglara takilip oluyor. Turkiye'de bu sekilde yakalanacak karides kalmamistir herhalde artik. Yurtdisinda yani Asya'da da avlanma teknikleri cok ilkel... Biz de yiyoruz ama yemesem kendimi daha iyi hissedecegim sanki...

beste dedi ki...

Selen-Mr.Bean cok komik ama hayir oyle hareket filan etmiyor istiridye:) valla baliklarin yuzde 70'nin tuketildigini bir suru turun neslinin tukenmek uzere oldugunu dusununce insan da pek istah filan kalmiyor, daha cok olan baliklardan aliyorum bir nebze katkim olsun korumaya diye. karidesler hep ithal burda yada mans'a ozgu minik gri karidesler var. Ben Fethiye'de karides magarasina dalis yapmistim insan doagl ortaminda gorunce bayagi sucluluk duyuyor hayatlarinin bir tabakta bitmesinden. Aynen yemesem daha iyi hissedecegim galiba! Beni ilkel tekniklerle balik avlayan fakir ulke halklari degil Gps, deniz dibi atarma hatta helikopterle yer belirleyen baliklara hic bir kacma ve yasama sansi birakmayan teknolojik balikcilar, uzak denizleri talan eden Japon,rus vs balikcilar korkutuyor. Ciftlik balikciligi bir cozum olabilir ama Fransa'da bazi ureticilerin yaptigi gibi dogal yemle, acik denizde GDO'lu urun kullanmadan, denizi kirletmeden vsvs neyse bildigin seylerdir zaten...

nevin dedi ki...

Ay Beste, bayilirim. Ben de Turkiye'de istiridye hic yememistim. Ilk Michael ile birlikte burda yedim. Michael okyanus cocugu tabi hastasi, bana bir guzel limonlu, tuzlu cig cig hazirladi. Gormeliydin yuzumu, saatlerce gulduk , simdi aklima geldi de valla tam Sener Sen'lik bir durumdu. Simdi paylasamiyoruz, yerden sen benden cok yedin diye kavga ediyoruz :))

Bu arada yakisikli kocaciginin istiridyeden kalbine bayildim cok da hakli yani , istiridye seven adam romantiktir !!

minimalist dedi ki...

çok güzel bir post pek de aydınlatıcı; istirideye ile ilgili bu kadar çok şey bilmiyordum; kalpli de ne güzel bir foto...

yuzey dedi ki...

Beste, senin yazilarini okudukca daha cok okuyasim geliyor, icerigini zaten seviyorum ama uslubunu da cok begeniyorum bence bu yazilari daha cok insanla paylasmalisin :)

Mehmet Vuran dedi ki...

Beste hanım, çok güzel bir gezi olmuş. Rehberiniz iyiymiş ve güzel yerler gezmişsiniz. "Beraber gecirdigimiz 4 gun gastronomik ve sarapsal açıdan bizi cok mutlu etti" demişsiniz, biliyorsunuz benim ilgimi daha çok şaraplar çekiyor :)

atolyekaraburina dedi ki...

10 yıldır gider gelirim Paris'e, ama Bretagne'ı; yani adamın memleketini göremedim gitti azizim. Ne güzel yazmışsın! Pate yemeye de yeni alıştım, inan. Burada yağmur sonrası salyangoz çok oluyor, arkadaşlar dalga geçiyor, toplayalım, Jean sever, yer diye..(Ben boş kabuklarını çok toplarım, boyarım, delerim, yapıştırırım falan da yemem valla yaa..)Kalp istiridye de yakışmış yazılara ;)

Meyvelitepe dedi ki...

Ne güzel bir gezi olmuş, bol kahkahalı, biraz gürültülü, deniz kokulu gibi geldi bana.
Bir videoda Çinli veya Japonlardı, hatırlamıyorum, canlı balığı sofraya getirip, kıvrandıra kıvrandıra kesip yediklerini göreli beri bitki hariç canlı bir şey yemenin fikri bile içimi bulandırmaya yetiyor. Bir kere İstakoz yemiştim, canlı canlı pişirildiğini öğrendiğimden beri pişmanlığım geçmedi.

Tijen dedi ki...

Pek özendim Beste'ciğim. Gerçi bugünlerde ben de bol bol "fruit des mare" (nasıl yazılıyordu allahaşkına bu???) yemekteyim ya. Yanında mutlaka bir kadeh beyaz oluyor, ağız tadımız eksilmesin!

Berceste dedi ki...

Valla cok lezzetliymis gibi gorunmelerine ragmen, deniz mahsullerini, ozellikle de midyeyi sevmeme ragmen, bu arkadaslari denemeye cesaret edemedim daha! Belki bir gun, belki seninle :) Inci cikti mi icinden goncana, en guzel kalbi bulmus, istiridye olanini ne yapsin. O kocaman guzel kalp ona da, oglusuna da, dogacak olana ya da olanlara da yeter :)

Mimosa Café dedi ki...

denizden babam çıksa yerim diye yorum bırakayım sana diye düşünerek yazını okuyordum ki fransizlarin da denizden babalari ciksa tereddut etmeden konuya giristiklerine temas etmissin :) yengec ahtapot her turlu bocuk yerim fakat su fransanin meshur cig istiridyesini deneyemedim cok duymama ragmen. insallahilk firsatta. optum.

beste dedi ki...

Idil-Vallahi harika yorum yapmissin, cok cok tesekkur ederim, keyfim yerine geldi:)

Minimalist-Bende fotograflari pek sevdim cok tesekkurler

Nevin-Bizde de kavga cikiyor paylasilamiyor:) Biarz kitsch ama kadiniz iste hosuma gitti:)sevgiler
senin romatige de!

Mehmet Vuran-Tam sarap yazayim diyorum hatta siselerin fotografinida cekiyorum ama bir turlu guzel fotograf olmuyor gene de gozumu karartip sizin icin koyacagim:)

Deniz-Broton adamlar eglenceli, gurultulu ve yemesever oluyorlar gordugum kadariyla sanslisin:) o yer sen kabuklarini sahane seylere donusturursun miukemmel isbirligi:) cok tesekkurler

Meyvelitepe-Birseyi canli yeme fikir olarak korkunc, istiridyeler canliyken kabugu aciliyor hemen tuketiliyor o zaman olmus olduklarini dusunuyorum yada kendimi kandiriyorum emin degilim! Bende surekli iki duygu arasinda gidip geliyorum baska canliyi oldurmek yanlis ama tadi da cok guzel!

Tijen-Ispanyolca oyledir belki Fruit des mer fransizcasi denizin meyveleri beyaz sarap esliginde harikalar afiyet olsun:)

Berceste-O kadar isterimki beraber hatta portebello'da bir yer bile buluruz bakarsin:) Ne guzel yorum yazmissin cok hosuma gitti dogacak olanalar yada evlat edinilecek olanlar diyelim:=)

Mimosa-O lafin Fransizcasi varmi emin degilim:) Deniz urunleri sahane bakalim istiridyeyi sevecek misin maceraci kova kadini!

LinkWithin

Blog Widget by LinkWithin