Mutlu cenaze töreni Bali ölüleri yakma merasimi (cremation)

Bali'de iç bayıcı turistik gösterilerden sonra rehberleri terk ettik ve kendi içgüdülerimize göre dolaşmaya karar verdik. Sonra kimi bulduk hatırlayamıyorum ama ben bayağı ısrar edince bizi ölüleri yakma törenine götürdüğünden doğru kişi olduğu kesindi. Aslında çok şanslıydık en son tören 2 sene önce yapılmıştı. Bu tören çok pahalıya mal oldugundan ancak uzun zaman dilimlerinde yapılabiliyor, tüm köy bekliyor sonunda birlik olup töreni gerçekleştirebiliyorlar. Birkaç senedir mezarda kalmak zorunda olan cesetler ancak tören günü mezardan çıkarılıp yakılıyorlar. Bize normal gelen gömülme aslında ara dönem ve bir Hindu için üzücü çünkü ruh arada kalıyor ve bekliyor.

Hayatimin en mutlu cenaze töreniydi,  bu kültürel zenginliğin ve farklılığın içinde ölüme başka açidan bakabilmek cok ilginç bir deneyimdi. Tüm köy en güzel elbiselerini giymiş, ellerinde yada kafalarının üstünde taşıdıklaı sepetlerde, ikram edecekleri hediyelerle beraber ve mutlu mesut yola koyuldu. Hediyeler; şişlere geçirilmiş minik domuzlar, ördekler, çeşit çeşit içecekler, yiyecekler, kokular daha neler neler hepsi bu yolculukta ölüye eşlik etmek için. Önce mezarlığa gidilip ölüler mezardan çıkarıldı. Sonra iyice yıkandı, çeşit çeşit kokular sürülüp çok güzel kumaşlara sarıldı. Akabinde hayvan şekillerinde hazırlanmış ve süslenmiş kocaman tahtların üzerine yerleştirildi. Ben en çok kötü kokmasından korkuyordum. Yıllar önce Berlin yakınlarında bir nazi kampına gitmiş onca yıl geçmesi rağmen hala varolan yanık insan kokusuna dayanamamış ve fırınları gezememiş çok kötü olmuştum. Hala da unutmadım o kokuyu. Hayır ne hazırlık ne de yakma aşamasında hiçbir rahatsız edici koku oluşmadı üstelik hava çok sıcaktı. Belki de acı çeken ruhlar olmadıklarından dolayı koku yoktu.

Bali hindulari ölü gömme törenini daha teatral gerçekleştiriyor bu açıdan diğer hindulardan farklı. Bali Endonezya'nın tek müslüman olmayan adası bu yüzden zaman zaman bombalı terörist eylemlerin hedefi oluyor. Karma'ya inanan Bali'liler o kadar yumuşak huylu, hırssız ve nazik insanlar ki bu dünyada böyle bir topluluk olması hemde turist istilasına rağmen hayret verici.

Bu inanışa göre beden de esir olmuş ruhun serbest kalabilmesi için yakılması ve toza yani toprağa dönüşmesi gerekiyor.  1000 yıllarına doğru yazılmış sanskritce "veda"larda ölüm insanların orta dünyası ile ruhların yaşadığı üstün dünya arasında bir kopuş. Doğumla insanlar reankarne olarak bir alt dunyaya düşüyorlar. Doğum ve ölüm her iki dünya arasında bir pasaj. Tören bu değişime yardımcı olmak amacıyla yapılıyor. Ölülerin yıkanması, süslenmesi, güzel kokular sürülüp, güzel kumaşlara sarılmasi ölüm hissinden uzaklasıp en güzel ve çekici haliyle reankarne olmasını sağlamak için. Törende yapılan herşeyin bir nedeni vardı.  Bir sürü adamın zorlanarak tüm sokakları dolaşıp o kocaman hayvan tahtlarını (fil, ejderha, aslan vs şekillerinde) içindeki cesetlerle birlikte taşımasını anlayamamıştık ki bunun aslında ruhu şaşırtmak için yapıldığını öğrendik eski bedenine dönüş yolunu bulamasın üst dünyaya geçmesi kolay olsun diye. 

Bizden baska turist yoktu, fotoğraf çekmemiz, orada bulunmamız kimseyi rahatsız etmedi. Ama biz yine saygısızlık ediyormuş gibi hissettik nede olsa baska bir bakışla ordaydık. Bali sıcağından tenimizi korumak için örtünmek zorunda kaldık yoksa tüm kadınlar dantelli üstlükleri renkli sütyenleriyle çok seksiydi.

Ben Bali'ye ve bu kültüre hayran kaldım en kısa zamanda daha bilgili olarak dönmeyi hayal ediyorum. Maymunlar tapınağı, kecek dansı, Ubud el sanatları köyleri başka yazı konusu artık...Bu arada evet unutmadım bu blog aynı zamanda yemek blogu geliyor tarifler yakında:)