Boğa Güreşi (Corrida, Tauromachie), Picasso, Françoise Gilot ve Hayvan Hakları Yasası

Fransa’nın Güneybatısında Ispanya sınırına yakın Bask bölümü, Dax,Nimes, Provence’ın bir kısmında inanmakta zorlandığınız bir gelenek halen devam ediyor. Corrida,Picador, Feria. Dax şehrindeyken Ferria  başlıyor diye büyük bir heyecan dalgası  vardı.  Kulağıma boğa lafı çalınıyor herhalde sokağa boğayı salıp önünde koşuşturacaklar diye düşünüyorum. Eşim ağzında birşeyler geveliyor net birşey öğrenemiyorum. Katılmaya karar verip bilinçsiz turistler gibi boğa figürlü bandanalar alıyoruz. Sokaklar kırmızı, beyaz giyinmiş çoluk çocuk, gençler, yaşlılar dolu. Kısacası her yer kırmızı beyaz ve çok kalabalık.  Sokaklar barlara dönüşmüş danslar, müzikler şahane bir festival havası. Kentin parkları kamp alanına dönüşmüş, çadırını kapan gençler Woodstock benzeri alanlar oluşturmuş eğleniyorlar. 

Çok güzel, keyifli festivalin ne olduğunu öğrenene kadar. Dax’ta, Nimes, Arles olduğu gibi Arena var. Bazı arenalar roma döneminden kalma. Önünde bir kalabalık, tiyatro var herhalde derken acı gerçeği öğreniyorum.  Boğa güreşi!!! İspanyolların etkisiyle buraya yerleşen bir kültür. Boğa güreşleri halen yapılıyor, bununla gurur duyuyorlar bu kültürümüz, geleneğimiz diye laf söyletmiyorlar ve günler boyunca menülerde boğa eti var. Boğa karşıtı bir gösteriye rastlamıyorum moralim bozuluyor. Boğalar ile insan arasındaki kavga adil değil öncelikle.Hayvanın bir ana matador ve yandaşları tarafından kızdırılıp, yorgun düşene kadar oynanması ve sonunda öldürülmesi üzerine bir oyun. Seyretmesine dayanamayacağım bir kan oyunu.  Boğanın kaderi kazansa da kaybetsede aynı,  ölüm. Sonu baştan belli bu işkenceyi anlayamıyorum. Boğa güreşine kaşı hareketler var ve İspanya’nın katalan bölgesinde yasaklandı. Bir hafta önce yasaklanması için Fransa Anaya Mahkemesi’ne yapılan başvuru kültürel bir gelenek olduğu gerekçesiyle red edildi. 

ask ve olum çarpici degil mi? Nimes arena

Bu kültüre bakarsak özellikle yazarlar, ressamlar tarafından özelikle 30/50’lerde desteklendiğini, Paris entelijansiyasının boğa güreşlerini kaçırmadığı hayretle öğreniriz. Bunların arasında boğaya çocukluğundan beri takık, seçme şansı olsaydı picador(atın üstündeki boğayı öldürücü son vuruşu yapan matador) olmak isteyen Picasso’yu anmadan olmaz. Çocukken Malaga’daki boğa güreşlerini kaçırmayan Picasso sonraları Nimes, Arles ve Güney Fransa’da ki arenalarda boğa güreşlerini  seyretmiştir. Boğayla kendisini zaman zaman özleştiren Picasso kadınlara olan sonsuz arzusu ile süphesiz boğa sıfatını hak ediyor. Picasso tauromachie kültürüyle Max Jacop ve Georges Braque ‘ı tanıştırmıştır.1930’larda Rene Char, Francis Picabia, Paul Eluard’la birlikte arenadan arenaya gezmiş.  Hayatına giren çıkan kadının hesabı yok bildiğini üzere. Bir gün bir kafede François Gillot’ya rastlıyor. Atölyemi görmek istersen gel deyip kartını veriyor.Kendinden kırk yaş küçük François ile aralarındaki aşk çok uzun sürüyor ve iki çocukları oluyor. Genç yaşına rağmen güçlü ve Picasso’ nun yanında ezilmeyen bir kadın. Başka bir zaman daha uzun anlatırım. Picasso her yaz Nimes’de boğa güreşlerini kaçırmıyor. Kadınlar seyirci boğa güreşlerinde. Boğa güreşi  rituellerden oluşuyor. Açılışı bir matador güreşi başka bir matador, son öldürücü darbeyi diğer bir matador yapıyor. Françoise Gillot 1953’te Nimes’tki arenada  boğa güreşinin açılışını at üstünde halkı ve Picasso’yu selamlayarak yapıyor. Ve Picasso’yu terk ederek Picasso’yu terk edebilen tek kadın ünvanını kazanıyor.  Sembollerle yaşanan bir dönemde bir boğa ancak böyle terk edilirdi.

Türkiye’de binlerce sokak hayvanı var. İstanbul kültüründe her zaman sokak kedi ve köpekleri var. Hayvancıklar çok zor koşullarda var olmaya çalışıyorlar. Bazı vicdan sahibi insanlar hayvanları besliyor, sahipleniyor. Şartlar iyileşecek derken gene Türk usulü bir çözüm geliyor. Asmayalım da besleyelim mi kültürü hayvanları alıp gözden uzak toptan yok etmeyi hedefliyor. Hayır demek için Türkiyede bir sürü gösteri düzenlendi, düzenleniyor. Uluslararası bir sürü kampanya da var diyeceği oki hayır demek için hala bir şansınız var. Lüten protestolara katılın.