2.09.2012

Pays Basque Bask bolgesi ve Espelette kirmizi biberleri

Fransa'nin Bask bolgesi herhalde Korsika'dan sonra kendileriyle en cok gurur duyan bolgesi. Pirene daglari ve Gaskonya korfezi  ile cevrili bu bolge Fransa ve  Ispanya sinirlari icinde kaliyor. Ayrilikci Bask'lar kulturlerine sahip cikip her cumlede bizim bolge en guzeli herkes bizi gormeye geliyor diye kibirleniyorlar. Ispanya bask bolgesi ozerklige sahip ancak Fransa tarafi icin simdilik boyle bir durum sozkonusu degil. Gururlandiklari kadar var Fransa'nin en guzel bolgelerinden. Yemyesil bir bolge, baglar gozkamastiriyor, beyaza boyali kirmizi pencereli evleri ile gercekten cok hos. Ayni Brotonlar gibi tabelalarda once kendi dilleri Euskara sonra Fransizca yer aliyor. Bask dili ispanyolcadan da farkli etnik bir dil. Amerika,  Arjantin ve Sili'de yasayan genis bir Bask toplulugu da var.
Sare sarkit dikit magaralari
Sare magarasi IO 35 000-10 000 yillari arasindan ilk insanlara ev sahipligi yapmis. Daha sonraki yillarda ozellikle savas zamanlarinda yaralilarin sigindigi yer olarak kullanilmis. Bask kulturunde onemli bir yere sahip cunku Ispanya icsavasindan kacan bugun Bask'lilarin babasi olarak anilan  etnolog Brandiaran 15 yil suren,  Bask bolgesinin gecmisine isik tutan arastirmalarini burada yapmis.
zaman gecislerini nerdeyse gorduk

cikisi gormek rahatlatici
Magara cikisinda megalitler vardi.  Neolitik cagdan kalma bu taslar olulerin yakilmasinda kullaniliyormus. IO 2400 yillarindan kalma olusumlar.

Bask bolgesinde yerlesim cokeski  palaotik caga kadar dayaniyor. Kelt  mezarlari silindir biciminde duzenlenmis son derece ilginc mezarlar.



Bask gastronomisi Ispanyol etkisiyle domates, biber, sarimsak, zeytinyagini mutfagina almis. Balik urunleri yaninda domuz ve kuzu da bolca tuketiliyor. Domuz deyince Fransa'nin en iyi jambonlari Bayonne bolgesinde yapiliyor. Peynirleri koyun sutunden elde ediliyor. Petit basque en sevdigim sert peynirlerden ancak sadece uc peynir AOC alabilmis; onlarda cig sutten yapilan 2012'de dunyanin en iyi peyniri secilen Ossau-iraty ile Roncal ve Idiazabal. 16 cesit bitki, ceviz, armanyak ve erikle yapilan Izarra likoru ile yabani çakal erikten yapilan Patxaran likoru bolgenin onemli uretimlerinden. Patxaran likorunu ben daha once yapmistim tarifi burada.


Bolgenin evleri asimetrik çatilari ve kirmizi pencereleri ile cok degisik.  Bu bolgenin Espelette adi verilen kirmizi biberi cok meshur. Bu biberi kurutmak icin zincirler halinde pencerelere asarlarmis eskinden, kirmizi pencere gelenegi oradan geliyor. Halen bazi evlerin pencerelerinde  biber celenklerine rastlamak mumkun.
Bask bolgesinin meshurlarindan tatli minik Espelette kirmizi biberi. Scoville olceginde 4 olcusunde aci biber diye geciyor ancak acisi karabiber degerinde! bizi kesmiyor tabi!!guneste kurutuldugundan cok guzel bir tadi var.  Aci biber yazim icin buraya. Diger unlusu Bask pastasi" gateau basque" onun hikayesi ve tarifi gelecek postta...

14 yorum:

Müge dedi ki...

Hoşgeldin Besteciğim! Basque bölgesine ilişkin zengin içerikli, güzel ve ilginç fotoğraflar ile bezeli bu yazını okumak benim için bir zevk oldu. Basque bölgesini ben de çok merak ediyorum; Basque dilinin (Euskara) dilbilimcilerin hâlâ içinden çıkamadıkları bilmecelerle dolu olması ve Hindistan’ın güneyinde konuşulan (fakat Hint-Avrupa dil ailesine mensup olmayan) Dravidyen dilleri ile bazı benzerlikler göstermesi Doğu’dan gelerek Avrupa’nın en batısına yerleştiği düşünülen bu halkı benim gözümde daha da gizemli kılıyor.

Diğer taraftan, Basque bölgesinde tabelaların Euskara ve Fransızca olmak üzere çift dilli olduğunu yazmışsın. Geçtiğimiz yıllarda, yoğun Türk işçi nüfus barındıran Hollanda’ya gittiğimde, ben de Amsterdam’da hastaneler ve sair kamu binalarının yerlerini gösteren tabelaların Flamanca, Türkçe (!), İngilizce ve Fransızca yazılı olduğunu görüp şaşırmıştım. Avrupa’daki bu gibi örnekleri görünce, Türkiye’de artık içinden çıkılmaz bir hal almış bulunan Kürt sorununa ilişkin olarak yaptığımız Kürtlerin adları Kürtçe’ye uygun olarak x, q, w harfleri kullanılarak yazılabilir mi, Kürt kökenli vatandaşlar için okul müfredatında Kürtçe dersi olabilir mi gibi tartışmaların aslında ne kadar kısır olduğunu fark ediyorum.

pelinpembesi dedi ki...

yeni yazılarını zevkle okuyacağımız şimdiden belli oldu Beste..Kırmızı biber deyince dünyalar durur benim için. rengi, lezzeti, yemeklere verdiği o tat bayılırım. şu günlerde bizde de büyük kırmızı biberler çok. annem tarhana da bol miktarda kullanır. ben de her gün közlemesini- patlıcanla beraber- yaparım. zeytinyağı ve elma sirkesiyle de afiyetle yeriz :)

yesim dedi ki...

Beste firsat buldukca okuyorum blogunu, tabi int...beni birakmadikca da en onemlisi...Afrika'da oldugumu dusununce beni anliyorsun biliyorum...Bu haftaki notlar cok da keyifli ayrica...Belki de kendimden biraz daha cok sey buldugumdan...Mesela Pacharan gibi...Benim icin dunyanin en guzel likorudur / hatta ickisidir diyebiliriz (sarap i saymazak) bu konuda bir iki kisacik detay eklemek istiyorum, Pacharan in asli Ispanya'nin Navarra bolgesinde yapiliyormus, ilk defa Orta Cag'da ortaya cikmis ve 19.yy sonlarinda ticari olarak satilmaya baslamis, Bask bolgesi ickisi oldugu soylense de bu konuda biraz arastirinca kaynagin ve su andaki uretimin cok buyuk kisminin hala Navarra'da oldugunu ogrendim...Navarra'lilar icin ayrica br gurur kaynagidir Pacharan...Bu dip notu da paylasmak istedim....Umarim birgun birlikte iceriz...Con copa Balon y mucho hielo.../ Balon seklindeki iri baoln bardakta ve cok buzla...Sevgiler...

beste dedi ki...

Muge-Hosbulduk Mugecim. Begenmene ve ilginiz cekmesine sevindim. Benimde tanimadigim bir bolgyedi bu kadar guzelve gizemli olacagini dusunmemistim. Hollanda'da dikkatimi cekmeyen bir seydi bu tabela olayi. Once Brotanya bolgesinde gordum cok degisik alfabe ve dil. Cok hos etnik bir ayrinti. Bask'larda belki Korsika'da da vardir. Turkiye hala kisir tartismalar ve manipulasyonlar icinde cok haklisin.Sevgiler

Buket-Cok tesekkurler. Kirmizi biber oncelikle kirmizi rengi cok carpici tadi nerdeyse meyvemsi tatli paradoksal aci nerye konsa senlendirir uzerine guzellemeler yazabilirim:) Tam zamani evet keyfini cikarin cunku bulundugum bolgede gramla aliyoruz vallahi!!

Yesim-Aaaa bilmiyordum okudugunu bizim grubun kizlari pek ilgi gostermiyorlar diye dusunuyordum hosuma gitti yorumun :)Ben burada buldugum cakal erikleri ile yapmistim pacharan ispanyolca boyle deniyor herhalde mutlaka tatman ve orijinali ile karislastirman lazim o zaman! Bir gun birlikte icme fikrine kadeh kaldiriyorum canim. Yok mu bir Paris gezisi bu sefer soz kacirmayacagim:) Meric'le seni de andik kulaklarini cinlattik. Kucak dolusu sevgilerimle

Blogger Bolat dedi ki...

Sevgili Beste hoş geldin :) bu kırmızı biberlerden bizde de bol yetişiyor hatta benim dolabımda olmazsa olmaz sebzedir. Bizde de palaotik çağdan kalma mağaralar var ama hepsi tahrip edilmiştir.

beste dedi ki...

Bolat-Hosbuldukkkk ben hala biz kismina dahilim ;) biberin anavatani meksika yani yine guney amerika ama ben simdiye kadar hicbir guney amerikali arkadasimin bak domates, misir, biber bizden geldi naber diye boburlendigini duymadim:) Baska baska yerlerden gelen meyveler sebzeler daha sonra o kulturun simgesi olmus, kimi sahip cikmis adina muzeler yapmis ornegimizde biber o bolgenin gurur kaynagi olmus kimi bizim ulkemizde oldugu gibi tahrip edilmis degeri bilinmemis falan filan uzuzn hikayeler! degisir diye umuyoruz slow foodcular permakulturculer, yerli tohuma sahip cikanlar bir avucta olsa ses getirmeye basladi bizde bir gun bolgesel urunlerimizle gurur duyabiliriz umarim. Beklerken o zamanlari dunyada nasil sahip cikildigi guzel bir ornek olabilir o yuzden bu blog var;)

Deniz dedi ki...

Harika bir geziyle geri dönmüşsün :) Merakla bekliyordum açıkçası. Sayende gezmiş görmüş kadar olup üstüne bir de bilgileniyoruz.
Kırmızı pencereler ne hoş öyle. Biberlileri de görebilseydik keşke.
Bask Pastasını merakla bekliyorum :) Malum o kısım çok ilgimi çekti :))

Unknown dedi ki...

Trevanian - Shibumi geldi aklima, hele bir de magarayi gordum daldim gittim!

Sonra aklima Chauvet magarasi geldi, onu da Cave of Forgotten Dreams filminde gordum, gercekten etkileyiciydi...

Resimde cok guzel cikmissin :-) Yerim seni beeeen!

Zeyzey dedi ki...

selamlar bloğunu çok bilgilendirici buldum ve hemen takibe aldım canım benim bloğumada buyur sevgilerr

alkım doğan dedi ki...

İspanya'nın güney tarafını gezip mutfağıyla tanışmıştım ama Bask bölgesine gidemedim henüz. Coğrafyası kadar mutfağını da merak ediyorum.
Güney mutfağında hoş tatlar vardı ama öyle aklımda çok da yer eden bir mutfak sayılmazdı benim için. Bask mutfağı için çok güzel şeyler duydum. Gelecek yazıyı dört gözle bekliyorum;)
Sevgiler.

beste dedi ki...

Deniz-Evet cok uzun kalamadim daha guzel ev fotograflari ozellikle biberli cekmek isterdim gorudm ama 40 derece sicaklik vari bu sicaklikat ben buharlasiyorum o yuzden verimli gezemedim. Magara guzeldi cunku 14 dereceydi:)

BB-Entellektuelim gormedim filmleri listeye yazildi:) pek cok tesekkurler

Zeyzey-Merhabalar,Tesekkurler

Alkim-Merhabalar, Benim bahsettigim kisim Fransa bask bolgesi Ispanya bask bolgesinde tek bir sehre gidebildim onu sonra yazacagim. Bask mutfagi heyecan vericiydi:)tanistigimiza memnun oldum

Unknown dedi ki...

Shibumi'yi kesinlikle Ingilizce oku! Filmi cooooook begeneceksin! Dikkatli izle, cok sasiracagin bir cizim var duvarlaran birinde, kesivermisler :-)))

Blogger Bolat dedi ki...

Ona şüphe mi var ki :))

nevin dedi ki...

yine hosgeldin, yine hosgeldin :)) Beste'cigim, sana tatil cok iyi gelmis, ne guzel bilgiler ve paylasimlar, bayildim. Bu arada cooook hos cikmissin xxx

LinkWithin

Blog Widget by LinkWithin